Dlaczego obchodzimy noc świętojańską? Wraz ze zbliżającym się świętem Midsummer, korzystamy z okazji, aby zbadać tradycje i rytuały związane z Midsummer.
Aktualizacja 2021
Spis treści
Dlaczego świętujemy Midsummer?
Jest prawdopodobne, że przesilenie letnie było obchodzone w jakiś sposób w czasach przedchrześcijańskich, a obchody połowy lata są wspominane w islandzkich sagach, ale tak naprawdę nic nie wiadomo o tym, jak odbywały się te uroczystości.
Wiadomo jednak, że Kościół zaczął obchodzić Dzień Świętego Jana Chrzciciela 24 czerwca w III wieku. Święto rozprzestrzeniło się ze świata śródziemnomorskiego do północnej Europy, a w kilku innych językach nadano mu nazwę związaną ze św. Janem Chrzcicielem (duński: Sankt Hans aften i fiński: Juhannus), ale w Szwecji trzymamy się nazwy "środek lata".
Kościół Szwecji walczył o to, by ludzie przestawili się z czasami hałaśliwych tańców i bezwstydnych śpiewów na bardziej religijne świętowanie, ale odniósł znacznie mniejszy sukces niż w przypadku Bożego Narodzenia.
Kiedy obchodzisz Świętojańskie?
Noc Świętojańska obchodzona jest w pobliżu przesilenia letniego, a w Szwecji przypada między 19 a 25 czerwca. W tym roku (2021) świętujemy w piątek 25 czerwca.
Jana Chrzciciela to chrześcijańskie święto obchodzone tradycyjnie 24 czerwca, ale w Szwecji zostało przeniesione na niedzielę po święcie zakochanych (21-27 czerwca).
Tradycje i rytuały związane z dniem świętojańskim
Tradycje i rytuały związane z nocą świętojańską zmieniały się na przestrzeni lat. Tradycyjnie święto to było związane z magicznymi wierzeniami dotyczącymi nocy świętojańskiej, a także było czasem spotkań towarzyskich i imprez, najlepiej na łonie natury lub na wsi. Oto dziewięć tradycji, które można powiązać z weekendem świętojańskim.
1. biegun letni
Słup świętojański prawdopodobnie przybył z Niemiec w średniowieczu. Słupy z poprzeczkami i wieńcami pojawiły się po raz pierwszy w gospodarstwach rolnych na początku XIX wieku. Słup jest czasami kojarzony z symbolem fallicznym lub religią, ale nie ma na to naukowych dowodów. Powodem, dla którego słup jest czasami nazywany "słupem majowym" jest to, że "maja" oznacza ozdabianie lub liść i nie ma nic wspólnego z miesiącem majem.
2. taniec i gry
Taniec wokół słupa świętojańskiego to tradycja sięgająca XIX wieku. Obecnie popularnych jest wiele innych rodzajów zabaw świętojańskich.
3. małe żaby
Piosenka "Little Frogs" prawdopodobnie wywodzi się z ditty śpiewanej przez brytyjskich żołnierzy o ich francuskich wrogach podczas wojen napoleońskich. Przynajmniej jeśli mamy wierzyć Muzeum Nordyckie. Gdyby zamiast tego wierzyć Instytut Języków i Folkloru został stworzony przez Små grodorna w szkole rzemieślniczej w Nääs, gdzie na przełomie wieków odbywały się kursy śpiewu, gier i tańców.
4. siedem rodzajów kwiatów
W szwedzkim społeczeństwie chłopskim noc świętojańska była kojarzona z magią i nadprzyrodzonymi mocami. Na różne sposoby ludzie próbowali wykorzystać magię nocy do przewidywania przyszłości. Liczba siedem jest magiczna i przeskakując siedem płotów można było uzyskać dobre zdrowie lub dobre zbiory. Umieszczając siedem rodzajów kwiatów pod poduszką, można było śnić o osobie, którą zamierzało się poślubić.
5) Midsommarkransen
Liście i kwiaty są ważne w Midsummer, a ludzie lubią ozdabiać to, co mogą, więc może nie jest zaskakujące, że ludzie chcą ozdobić swoje głowy wiankiem. Według niektórych źródeł, w tym svt, w przeszłości można było zachować suszony wianek świętojański i włożyć go do świątecznej kąpieli. Byłby to sposób na uzyskanie energii z magicznej nocy świętojańskiej podczas zimy.
6) Świętowanie na wsi
Kiedy Szwecja została uprzemysłowiona na przełomie ubiegłego wieku, wiele osób przeniosło się do miast. Ludzie mieli więcej pieniędzy na przemieszczanie się, a wakacje na wsi stały się popularne. Powszechne stało się świętowanie nocy świętojańskiej z krewnymi na wsi. Dla tych, którzy nie mogli sobie pozwolić na podróż na wieś, organizowano również obchody nocy świętojańskiej w domach. Skansen oraz w różnych parkach w mieście.
7. pożar w środku lata
Rozpalanie ogniska w środku lata i tańczenie wokół płomieni to stary zwyczaj opisywany jako powszechny od średniowiecza do końca XIX wieku. W Danii, Norwegii i Finlandii nadal powszechne jest rozpalanie ognisk w Midsummer. Ale może w Szwecji również rozpala się ogniska świętojańskie?
8. Śledź, młode ziemniaki i truskawki
W Midsummer zawsze było jakieś świąteczne jedzenie, ale tradycja śledzia, młodych ziemniaków i truskawek nie jest szczególnie stara. Jedzenie śledzia ma długą historię w Szwecji, ale umieszczanie go w marynatach z cukrem stało się powszechne dopiero w XX wieku. Świeże ziemniaki były luksusem, na który bogaci ludzie zaczęli sobie pozwalać na początku XX wieku, podczas gdy dla "zwykłych ludzi" zjedzenie ziemniaka, zanim urósł, było ogromnym marnotrawstwem.
Truskawki są jeszcze nowszą tradycją i zaczęły być uprawiane na polach dopiero w połowie XX wieku. Co ludzie jedli w tamtych czasach? Cóż, prawdopodobnie ryby, mięso, wieprzowinę, białą owsiankę (owsiankę z mąki pszennej, kaszy jęczmiennej lub ryżowej gotowanej z mlekiem) i filbunke.
9 Piwo i alkohole korzenne
Według artykułu na svt z 2017 roku, liczba osób robiących zakupy w Systembolaget w przeddzień Midsummer potroiła się w porównaniu do zwykłego czwartku. Kategorią produktów o najwyższym wzroście procentowym są alkohole korzenne. Popularne jest również kupowanie jasnego piwa na weekend świętojański.
Czy możesz nam opowiedzieć o innych tradycjach lub rytuałach związanych ze świętem Midsummer? Jak sam świętujesz?
Lena w Walii mówi:
Bardzo interesujące informacje o obchodach nocy świętojańskiej.
Część z nich znałem, ale część była dla mnie nowa.
Niestety muszę dokonać małej korekty w tekście. Seminarium rzemieślnicze nazywa się Nääs. Przez wiele lat pracowałem tam jako przewodnik i w powiązanym zamku. To, że Little Frogs zostały tam stworzone, było przedmiotem wielu dyskusji i nie jest to całkowicie nieprawdopodobne. Seminarium szkoliło nauczycieli rzemiosła, program dokształcania dla nauczycieli szkół podstawowych, poprzez kursy letnie, a także wiele kursów gier i zabaw. Co roku obchodzone jest tam święto Midsummer (nie wiem jednak, jak będzie w tym roku). Kilka tysięcy odwiedzających w ciągu 2 dni.
Uważaj na siebie!
10 czerwca 2020 r. - 9:54
Helen mówi:
Tak, oczywiście Nääs powinno być pisane z dwoma "ä", poprawiłem to teraz. Bo o to ci chodziło, prawda? Dziękuję bardzo! 🙂 Co za frajda, że pracowałeś tam jako przewodnik!!!
10 czerwca 2020 r. - 10:34
Ama de casa mówi:
Wiele interesujących faktów - dzięki za to 🙂
Tutaj zawsze jest dzień San Juan (Jana Chrzciciela) 24/6. Właściwe obchody są zawsze dzień wcześniej, 23/6, jak to działa opisałem tutaj:
https://amacasa.wordpress.com/2014/06/24/midsommarfirande-del-2/
Kilka lat temu zakazano palenia ognisk na plaży (przynajmniej tutaj), ale wydaje mi się, że został on przywrócony. Ale w tym roku nie będzie żadnego...
Byłem bardzo zaskoczony, kiedy sprawdziłem, w którym roku Szwecja upewniła się, że noc świętojańska zawsze przypada w piątek. Wydawało mi się, że pamiętam, kiedy mogła być obchodzona w różne dni tygodnia, ale rok 1952 był ostatnim, kiedy obchodzono ją zawsze 23/6, a ja nawet się wtedy nie urodziłam 🙂 .
10 czerwca 2020 r. - 10:00
Helen mówi:
Dzięki za link, co za zabawa! Myślę o napisaniu o obchodach nocy świętojańskiej w różnych krajach, więc to była świetna informacja 🙂 .
10 czerwca 2020 r. - 10:39
bmlarstravellingblog mówi:
Od kilku lat świętujemy tradycyjny środek lata z większością akcesoriów, o których piszesz, z dobrymi przyjaciółmi nad jeziorem Vänern. W tym roku nastąpi jednak zmiana, ponieważ jest nas tylko dwóch, którzy nie liczą się jako 70+.
Nie zdecydowaliśmy jeszcze, gdzie będziemy spożywać posiłek w środku lata, ale skłaniamy się ku naszemu trawnikowi wraz z sąsiadami w rozsądnej odległości społecznej....
10 czerwca 2020 r. - 11:53
Helen mówi:
Tak, w tym roku wiele się zmieni... Brzmi jak dobry plan!
10 czerwca 2020 r. - 19:44
Ruth w Wirginii mówi:
W USA nie obchodzi się nocy świętojańskiej.
Kiedy mieszkałem w Ludvika (która nie jest uważana za prawdziwą Dalarnę).
w Gammelgården zawsze odbywała się impreza. Podnoszenie łodyg kukurydzy było oczywiście
zawsze ekscytujące. Skrzypkowie wmaszerowali, a zespół tańca ludowego...
rozbawiony. To było naprawdę coś, na co wszyscy przychodzili. - My, młodzi ludzie
Wejdź na wieżę widokową na Höberget i obserwuj wschód słońca.
W tamtych czasach nikt nie miał samochodu. Trzeba było po prostu zostać w domu.
Jedzenie nie było ważne i nigdy nie słyszałem o "Little Frogs"....
-Wygląda na to, że w weekend będzie ładna pogoda.
10 czerwca 2020 r. - 15:50
Helen mówi:
Ciekawie słyszeć o doświadczeniach Ludviki! Ale gdzieś w USA muszą być Szwedzi, którzy organizują szwedzkie świętojańskie na większą skalę...? Tak, teraz pogoda w Szwecji jest fantastyczna!
10 czerwca 2020 r. - 19:45
Lena - dobra dla duszy mówi:
Miło przeczytać. Nigdy nie słyszałem o ogniu. Może nie takie dziwne, skoro zniknął tu w XIX wieku.
W środku lata naprawdę jest coś wyjątkowego. Słońce i ciepło (w głowie, deszcz i kilka stopni na plusie w rzeczywistości) 🙂 Oczekiwanie, radość, relaks to słowa, które przychodzą mi do głowy, gdy myślę o środku lata. Czwarty rok z rzędu wybieramy się do Idrefjäll.
Uściski Lena
11 czerwca 2020 r. - 21:08
Helen mówi:
To brzmi cudownie pojechać do Idre w środku lata! 🙂
12 czerwca 2020 r. - 7:10