Dlaczego obchodzimy święto Łucji? Obchody święta Łucji w Szwecji to wyjątkowa i piękna tradycja. Ale dlaczego co roku, w protestanckiej i zsekularyzowanej Szwecji, decydujemy się uroczyście obchodzić święto katolickiej świętej?
Tweet
Udostępnij
Udostępnij
Pinezka
Udostępnij
UdostępnijSpis treści
Dlaczego obchodzimy święto Łucji?
Nie jest łatwo zrozumieć, dlaczego obchodzimy święto Łucji. Mówi się, że świętujemy Łucję na cześć świętej Łucji, która pochodzi z... Syrakuzy na Sycylia i zmarł w III wieku. Ale w jaki sposób katolicki święty odnosi się do bułeczki precle i Staffana?
Nie jest łatwo połączyć różne elementy układanki. Staraliśmy się jak najlepiej podsumować tę historię, opierając się na informacjach z Muzeum Nordyckiego, Muzeum Historycznego, Expressen i Wikipedii. Nie przegap przemyśleń komika Johana Glansa na temat Lucii w klipie YouTube na końcu tego postu. Fantastyczna rozrywka!
Życie i śmierć Saint Lucia
Historie o świętej Łucji różnią się w zależności od tego, gdzie się je czyta, ale wiadomo, że urodziła się w zamożnej rodzinie w 280 roku, była chrześcijańską dziewicą i poniosła śmierć męczeńską. To, co wydarzyło się podczas jej krótkiego życia, jest częściowo owiane tajemnicą, ale według kilku relacji złożyła ślub czystości jako młoda dziewczyna, a kiedy jej matka obiecała ją bogatemu szlachcicowi, zrobiła wszystko, co w jej mocy, aby opóźnić ślub.
Matka później zachorowała, ale Łucja zdołała ją wyleczyć dzięki swojej wierze. Aby podziękować córce, matka zgodziła się odwołać planowany ślub, co nie spodobało się szlachcicowi, który poczuł się oszukany. Szlachcic potępił Łucję za jej chrześcijańską wiarę, ponieważ w tamtych czasach chrześcijanie byli prześladowani i karani.
Karą dla Łucji było życie jako prostytutka w domu publicznym do końca życia. Miała zostać przewieziona do domu publicznego na wozie ciągniętym przez woły, ale wóz zamarzł i nie można go było ruszyć. Próbowano spalić Łucję na stosie, ale płomienie ustąpiły. Zginęła dopiero, gdy rzymski żołnierz przebił ją mieczem.
Ale dlaczego świętować St Lucia w Szwecji?
Szwedzki kalendarz katolicki uwzględniał święto Łucji aż do XVI wieku, ale nie było ono powszechnie obchodzone. Po reformacji, kiedy Szwecja stała się protestancka, kościelne znaczenie świętych praktycznie zniknęło.
To, że świętujemy świętą Łucję właśnie tutaj, w Szwecji, nie wydaje się całkowicie logiczne. Ale, jak w przypadku większości tradycji, Łucja jest mieszanką przedchrześcijańskich, chrześcijańskich i współczesnych zwyczajów.
Tradycja o przedchrześcijańskich korzeniach
13 grudnia to data, w której od "czasów starożytnych" obchodzone jest przesilenie zimowe. Data ta była pierwotnie postrzegana jako środek zimy, w przeciwieństwie do środka lata, i reprezentuje przedchrześcijańskie korzenie obchodów Łucji. Zwyczaj świetlistej kobiecej postaci mógł wywodzić się od pogańskiej bogini światła. Łucja była po prostu zwiastunem jaśniejszych czasów i dłuższych dni.
Wraz ze zmianą kalendarza juliańskiego na gregoriański, przesilenie zimowe zostało przesunięte na 22 grudnia. Mimo to noc w St Lucia przez długi czas była uważana za najdłuższą.
Łucja w tradycji ludowej - nadprzyrodzona noc
W szwedzkim społeczeństwie chłopskim noc Łucji, 13 grudnia, była uważana za najdłuższą w roku. Idea długiej nocy Łucji była powiązana ze starszym kalendarzem, ale nawet pomimo przesunięcia przesilenia zimowego w 1753 roku, idea ta pozostała. W powszechnej wyobraźni noc św. Łucji była niebezpieczna i pełna nadprzyrodzonych stworzeń. W tę noc zwierzęta potrafiły mówić, a wychodzenie na zewnątrz nie było bezpieczne.
Lucia, Lux, Lussi, Lucifer ...
Imię Łucja jest związane z łacińskim "lux" oznaczającym światło, ale w tradycji ludowej imię to było kojarzone z Lucyferem, diabłem. Inną postacią związaną z Łucją jest "Lussi", rodzaj czarownicy lub demonicznej kobiecej istoty, która przybyła w powietrzu w towarzystwie swojego towarzysza "Lussiferda". Można sobie wyobrazić szacunek dla tej nocy!
Pierwszy znany Lucjan - z zachodniej Szwecji
Najstarszy znany ubrany na biało Lucjan, według Muzeum Nordyckiepochodzi z 1764 roku z domu szlachcica w Västergötland. Ta Łucja miała anielskie skrzydła na plecach i świeczniki w rękach.
Uważa się, że tradycja Lucia była najsilniejsza w zachodniej Szwecji, a następnie, w połowie XIX wieku, rozprzestrzeniła się na miasta uniwersyteckie i organizacje w całym kraju. Na Skansen zaczęła prezentować obchody święta Łucji w latach 90. XIX wieku.
Lucia - również świąteczny dzień!
Łucja była nie tylko strasznym dniem, ale także dniem świętowania. W zachodniej Szwecji dzień ten znany był jako "Mała Wigilia" lub "Lusse Long Night". Podczas tych świąt ludzie oddawali się jedzeniu, a pokojówki i robotnicy rolni mogli być nawet częstowani mięsem. Nawet zwierzęta dostawały dodatkowe jedzenie! Czasami pojawiał się "Lussebruden" - żartowniś, który przebierał się w słomę. Albo po prostu używano słomianej lalki, z którą wszyscy tańczyli.
Świta Lucii stawała się coraz większa i większa
W XIX wieku Lucia występowała albo sama, albo z jednym lub dwoma towarzyszami. W miarę jak "pociąg" przenosił się do miast, świta stawała się coraz większa. Teraz dołączyły nawet druhny i gwiezdni chłopcy.
Więcej tradycji zmieszanych razem
Możesz również przeczytać o wielu innych lokalnych zwyczajach, które na przestrzeni dziejów mogły przyczynić się do powstania dzisiejszych tradycji Łucji. Oto kilka przykładów:
- Wstajemy rano w Värmland: W opisie z końca XVIII wieku mówi się, że w Lussedagen ludzie lubili wstawać wcześnie, aby zjeść śniadanie i trochę się "pospieszyć". Następnie kładli się spać, zanim nadszedł czas na drugie śniadanie.
- Christkindlein w NiemczechW niemieckiej tradycji prezenty świąteczne były czasami rozdawane przez kobietę ubraną na biało i trzymającą żyrandol. Kobieta ta była czasami nazywana "Kinken Jes", a podobna tradycja istniała wśród estońskich Szwedów w Szwecji.
- Tradycje młodzieżowe: Podczas najdłuższej nocy w roku młodzi ludzie nierzadko chodzili po wiosce, śpiewając piosenki, żartując lub otrzymując prezenty. Nierzadko śpiewano na przykład pieśni Staffana.
Dzisiejsze święto Łucji
Obchody święta Łucji, które znamy dzisiaj, zaczęły się rozwijać na przełomie ubiegłego wieku. Szczególnym wydarzeniem było zorganizowanie przez Stockholms Dagblad konkursu w 1928 roku, w którym zwycięski Lucian użył elektrycznych świateł w koronie Łucji. Po tym wydarzeniu dołączyło do niego więcej gazet, a obchody święta Łucji stawały się coraz bardziej widoczne w mediach.
Obecnie Luciafika jest często podawana z lussekatter (lussebullar), piernikami i kawą lub grzanym winem. Pociąg z Łucją obejmuje nie tylko Łucję, druhny i gwiezdnych chłopców, ale czasami także elfy i pierniki.
Dlaczego więc obchodzimy święto Łucji, panie Glans?
Lucia ma zarówno tradycję, jak i historię. Jednocześnie trudno jest zrozumieć, jak te tradycje powstały. Rzuć okiem na Johana Glansa, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszych tradycjach w Łucji i dobrze się pośmiać!
Zdjęcia w poście, z wyjątkiem zdjęcia z Syracuse, zostały zapożyczone z Pixabay.
Może Ci się również spodobać:
Polski 
Svenska 
Deutsch 
English (UK) 
Suomi
Johanna+w+Skandynawii mówi:
Świetne podsumowanie tradycji! Śmieję się za każdym razem, gdy widzę ten klip (lub ten o Wielkanocy), Johan Glans naprawdę trafia w sedno z naszymi tradycjami🙂 Najlepszą rzeczą w Łucji jest teraz to, że nasz syn ma urodziny (15 lat jutro!) Mam nadzieję, że masz miły weekend!
12 grudnia 2020 r. - 9:41
Helen mówi:
Klip jest fantastyczny! I jeszcze ten o Wielkanocy, zgadzam się! 🙂 Życzę dalszego miłego weekendu i urodzin!
12 grudnia 2020 r. - 15:40
BP mówi:
Dobre badania!
Wiedziałem, że Lucia pochodziła z Syracuse, ale niewiele więcej. Dziękuję więc za tę informację. Dla mnie wystarczy, że 13 grudnia był kiedyś uważany za najdłuższą noc. Po prostu udaję, że w tym roku też tak jest ;-)
12 grudnia 2020 r. - 13:51
Helen mówi:
Ciekawie było czytać dalej! Uważam, że takie rzeczy z tradycjami są niesamowicie fascynujące! Dobry pomysł, żeby udawać, że to najdłuższa noc 😉.
12 grudnia 2020 r. - 15:41
Lena+w+Walii+i+Hiszpanii mówi:
Ha, ha, bardzo zabawny klip na Youtube!
Zarówno w filmie, jak i w tym, co piszesz, nie ma zbyt wiele logiki w naszym święcie Łucji, ale och, jakie to piękne i klimatyczne. I czuje się tak szwedzko, mimo że tak naprawdę też nie jest.
Ciekawa lektura i rozumiem, że nie było łatwo ją napisać, ponieważ tak wiele mitów miesza się z faktami.
Szczęśliwego weekendu Lucia!
12 grudnia 2020 r. - 14:34
Helen mówi:
Klip jest zabawny! Zgadzam się również, że to wspaniała tradycja! A to, co mamy dzisiaj, jest bardzo szwedzkie, nawet jeśli inspiracja pochodzi z różnych miejsc. Życzę miłego weekendu Lucia!
12 grudnia 2020 r. - 15:42
Elisabeth mówi:
Nie jest to do końca logiczne, ale nadal fajnie jest to świętować. Wybrałem Łucję z mojego dzieciństwa we wczesnych latach 50-tych. To naturalne, że powinna być tam w Boże Narodzenie. Dopóki żyła moja mama, była z nią, ale teraz jest z nami.
12 grudnia 2020 r. - 18:50
Lena - dobra dla duszy mówi:
Haha, udało ci się rozgryźć sprawę Lucii trochę lepiej niż Johan Glans. Śmieję się głośno. Ale wariactwo! Jakie to może być szalone.
Uściski Lena
22 grudnia 2020 r. - 20:23